ایزو(ISO) در واقع مخفف عبارت International Organization for Standardizationبه مفهوم سازمان بین المللی استاندارد می باشد که یک مجمع بین المللی از سازمان های استاندارد کشورهای عضو، آن را تشکیل می دهد. کلمه ISO از عبارت ISOS که کلمه ای یونانی است گرفته شده و به معنا هم شکل و یکسان می باشد.علت این نامگذاری هم می تواند این باشد که سازمان ایزو بدنبال یکسان سازی استانداردها در سطح جهان می باشد تا ارتباط بین کشورها در تجارت و ارتباطات آسان تر شود. سازمان ایزو از کمیته های مختلفی تشکیل شده است که کار آنها بررسی و تدوین استانداردهای مرتبط با آن کمیته می باشد.
(ISO) كه مقر آن در ژنو می باشد, یك سازمان غیر دولتی بین المللی است كه در 24 فوریه سال 1947 تاسیس یافت. این سازمان متشكل از موسسه های ملی استاندارد كردن 130 كشور بزرگ و كوچك, صنعتی و در حال توسعه از كلیه مناطق دنیا می باشد. وظیفه اصلی (ISO) توسعه استاندارد كردن و فعالیت های مرتبط در جهان با نگرشی تسهیل كننده نسبت به تبادلات بین المللی كالاها و خدمات, بهبود همكاری در محدوده علمی, فنی, اطلاعاتی و فعالیت های اقتصادی و حمایت از تولید كننده و مصرف كننده می باشد. سازمان بین المللی استاندارد (ISO) تدوین استانداردهای فنی و اختیاری را بر عهده دارد. این استانداردها تقریباً شامل كلیه موارد مربوط به تكنولوژی می گردد و نیز كمك به ساخت و عرضه كالاها و خدمات موثرتر, ایمن تر و بهداشتی تر می نماید. استانداردهای (ISO) تجارت و بازرگانی بین كشورها را آسان تر و صحیح تر می كند و به طور كلی از مصرف كنندگان كالاها و خدمات حمایت كرده و زندگی آنها را سهل تر می نماید. به عبارت دیگر اقدامات (ISO) كه منتج به موافقت نامه های بین المللی گشته, نهایتا به صورت استانداردهای بین المللی چاپ می شود.
استانداردهای ایزو و گواهینامه ایزو جهت ارتقا سطح کیفی زندگی از کالاهای تولید شده گرفته تا خدماتی که به جامعه ی مصرف کننده ارائه می شود، توسط یک سازمان بین المللی به وجود آمد.
ایزو وظیفه دارد که در راستای حمایت از تولید کنندگان و مصرف کنندگان در محدوده فنی، علمی، هرگونه فعالیت های اقتصادی و اطلاعاتی، فرایند ها را مورد بررسی قرار دهد و استانداردهای بین المللی را برای بهبود آن ها ارائه کند.
چگونه گواهینامه ایزو دریافت کنیم؟
سازمان ISO به خودی خود گواهینامه ایزو صادر نمی کند، لذا شما برای دریافت گواهینامه ایزو می بایست به سراغ یک شرکت ثالث برای صدور گواهینامه ایزو بروید. شرکت ثالث، سازمان شما، فرآیندها، محصولات و خدمات شما را بررسی می کنند که آیا می توانند به معیارهای استانداردهای ISO برسند یا خیر!
پس از اینکه شرکت درخواست کننده ی گواهینامه ایزو، با یکی از شرکت های مشاور همراه و الزامات گواهینامه درخواستی در شرکت پیاده سازی شد، به یکی از شرکت های مادر CB ( نهاد های معتبر صادر کننده گواهینامه های استاندارد ایزو )در خاک خود متصل می شود و ممیزی های اصلی انجام خواهد پذیرفت، سپس مراحل صدور گواهینامه ی ایزو آغاز می گردد. البته خود این موسسات CB ( نهاد های معتبر صادر کننده گواهینامه های استاندارد ایزو )نیز به یک بدنه ی دیگر یعنی موسسات AB (نهاد تأیید صلاحیت)متصل هستند و اعتبار خود را از این موسسات می گیرند.
به خاطر داشته باشید که شرکت های CB ( نهاد های معتبر صادر کننده گواهینامه های استاندارد ایزو )می توانند تقلبی باشند و گواهینامه های ایزوی نامعتبر صادر کنند. به همین دلیل لازم است که حتما از اعتبار شرکت های CB ( نهاد های معتبر صادر کننده گواهینامه های استاندارد ایزو ) اطمینان حاصل کنید.
کار اکثر سازمان ها با صدور گواهینامه ایزو 9001 شروع می شود که اساس بسیاری دیگر از استانداردهای ایزو است.
سازمان های ثالثی که به شما گواهینامه ایزو ارائه می کنند، خود نیز استانداردهای لازم را دارند که باید توسط کمیته ارزیابی سازگاری ISO یا CASCO توسعه یابند.
هنگامی که شرکت شما با استانداردهای ایزو مطابقت داشته باشد، از سوی شرکت های ثالث ایزو ،برای شما گواهینامه ای صادر می شود که می توانید از آن ها هنگام پیشنهاد قراردادها، تبلیغات و محصولات و خدمات استفاده کنید و به مشتریان خود ارائه دهید.
آشنایی با سازمان ملی استاندارد ایران ( IRANIAN NATIONAL STANDARDS ORGANIZATION )
سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به موجب بند یک ماده ۳ قانون اصلاح قوانین و مقررات مصوب بهمن ماه ۱۳۷۱ تنها مرجع رسمی کشور است که وظیفه تعیین، تدوین و نشر استانداردهای ملی (رسمی) ایران را به عهده دارد.
استاندارد ملی اجباری :
تولید کنندگانی که محصولات و تولیدات آنها دارای استاندارد ملی اجباری در ایران می باشد مانند بتن،شیرآلات بهداشتی،شیرآلات ساختمانی، مواد غذایی و ….. می بایست نسبت به اجرا و اخذ استاندارد ملی ایران اقدام کرده و نشان استاندارد ملی ایران را بر روی محصول و بسته بندی خود به نحوی قرار دهند تا این اطمینان حاصل گردد که از طرف مصرف کننده دیده خواهد شد.
بدیهی است تولید محصولاتی که استاندارد ملی آن محصول در ایران اجباری بوده و آن تولید کننده اقدام به دریافت نشان استاندارد ننموده اند ،غیر قانونی و غیر مجاز بوده و می باست برای ادامه کار و بقا در بازار ، اقدام به اخذ استاندارد ملی ایران برای تولیدات خود بنماید.
همچنین در زمینه صادرات کالا به خارج از کشور،محصولاتی که استاندارد ملی ایران برای آنان اجباری محسوب می گردد بر اساس قوانین گمرک جمهوری اسلامی ایران می بایست جهت صادرات اقدام به اخذ استاندارد ملی ایران نمایند و این امر برای آنها اجباری می باشد.
CB چیست؟
CB یا Certification Body یا همان نهاد های معتبر صادر کننده گواهینامه های استاندارد ایزو می باشند، در واقع مراکزی هستند که روند پیاده سازی استانداردها را در سازمان شما تایید می کنند و گواهینامه صادر میکنند. حدود CB 400 در ایران با برند ها و قیمتهای مختلف فعالیت میکنند.
نحوه تشخیص CB معتبر:
CB های صادر کننده گواهینامه ایزو معتبر توسط یک سازمان بالا دستی معرفی می شوند. نحوه معرفی CB معتبر توسط سایت سازمانی نهاد بالا دستی قابل رجیستری هست. سازمان بالا دستی CB ها به نام مرکز استاندارد (متولی استاندارد) کشور ها شناخته می شود. AB نشان اختصاری Accreditation Body به نام بدنه معتبر معرفی می شود. هر کشوری دارای AB مشخص شده ای می باشد که توسط انجمن اعتبار دهنده بین المللی IAF معرفی می شود.
سازمان ها جهت تشخیص CB معتبر می بایست ابتدا بدانند گواهینامه ایزو توسط چه کشوری صادر می گردد. سپس وارد سایت WWW.IAF.NU شده، بعد لیست کشور های معرفی شده را پیدا کنند. بعد از مشخص شده AB تعریف شده کشور، می بایست اقدام کنند جهت استعلام CB صادر کننده گواهینامه ایزو.
AB چیست؟
AB یا Accreditation Body در فارسی نهاد تأیید صلاحیت نیز گفته می شود. AB ها ( نهاد تأیید صلاحیت ) مراجع بالا دست CB ها ( نهاد های معتبر صادر کننده گواهینامه های استاندارد ایزو )هستند. این نهاد ها بر کار CB ها ( نهاد های معتبر صادر کننده گواهینامه های استاندارد ایزو )نظارت می کنند. بدین معنی که CB ها ( نهاد های معتبر صادر کننده گواهینامه های استاندارد ایزو )به AB ها ( نهاد تأیید صلاحیت )درخواست می دهند و AB ( نهاد تأیید صلاحیت ) CB را ( نهاد های معتبر صادر کننده گواهینامه های استاندارد ایزو ) ارزیابی و در نتیجه رتبه بندی میکند. AB ها ( نهاد تأیید صلاحیت )آن CB ( نهاد های معتبر صادر کننده گواهینامه های استاندارد ایزو )را در سایت خودشان ثبت میکنند. هر کشوری حداقل یک AB ( نهاد تأیید صلاحیت )دولتی دارد و بعضی از کشورها مانند آمریکا و کشورهای اروپایی چند AB ( نهاد تأیید صلاحیت )دارند. AB های معتبر را درسایت IAF می توان پیگیری کرد.
IAF چیست؟
مخفف International Accreditation Forum انجمنی بین المللی است که AB ها ( نهاد تأیید صلاحیت )را اعتبار سنجی میکند و از اعتبار بسیار بالایی برخوردار هستند. یعنی AB ( نهاد تأیید صلاحیت )کهIAF ( انجمنی بین المللی اعتبارسنجی) باشد نسبت به AB ایی که IAF نیست،سخت گیری بیشتری دارد و هزینه بیشتر و از اعتبار بالاتری برخوردار است
به عبارتی دیگر این انجمن موسسه ای جهانی برای سنجش انطباق مراکز اعتباردهی است.
فعالیتهای این انجمن بین المللی در جهت کاهش ریسک برای کسب و کارها و اطمینان به مشتریان آنها در مورد وضعیت اعتبار دهی آنها می باشد و به کسب و کارها این اطمینان را می دهد که گواهینامه ی دریافتی شان دارای اعتبار بین المللی است.
IAF درواقع با توافق اکثر CB ها بخصوص CBهای اروپایی بوجود آمد که AB ها از طریق این مرجع مورد اعتبار دهی قرار می گیرند وتحت اعتبار این مرجع فعالیت می نمایند.
اهداف اصلی IAF
لازم بذکر است مرکز ملی تایید صلاحیت ایران NACI ، عضو PAC انجمن همکاری اعتباردهی اقیانوسیه و عضو انجمن جهانی اعتباردهی IAF می باشد.
آشنایی با سازمان تایید صلاحیت ایران (NACI)
NACI یا همان National Accrediation Center of Iran سازمان ملی تایید صلاحیت ایران نامیده می شود و مراجع صادرکننده گواهی نامه را اعتبار دهی و تایید میکند. در واقع AB دولتی (نهاد تأیید صلاحیت)در ایران NACI است.
مرکز ملی تایید صلاحیت ایران( NACI) که تحت نظارت سازمان استاندارد ایران فعالیت می کند یک مرجع اعتباردهی ایرانی است که عضو IAF می باشد.
مرکز ملی تایید صلاحیت ایران در هفدهمین اجلاس مشترک IAF (انجمن بین المللی اعتبار سنجی) و ILAC درسال 1382 برابر سپتامبر 2003 (دربراتیسلاوا) یادداشت تفاهمی (MOU) را با مجمع بین المللی نهادهای تایید صلاحیت (IAF) امضا کرد و به عضویت این مجمع درآمد.
مرکز ملی تایید صلاحیت ایران درسال 1384 به عضویت مجامع بین المللی PAC و ILAC درآمد و اعتبار بین المللی نظام تایید صلاحیت ایران در مجامع مذکور منوط به امضای موافقت نامه شناسایی چند جانبه MLA و MRA گردید.
ساختار نظام تایید صلاحیت ایران پیرو تصویب نامه شماره 109124/ت43180 که مورخ 1388/05/18 کمیسیون امور زیر بنایی دولت موضوع اصل 138 قانون اساسی و آیین نامه اجرایی ماده 33 با توجه به استانداردها و ضوابط بین المللی بازنگری و اصلاح گردید ودرسال 1389 به مرکز تایید صلاحیت ایران National Accreditation Center of Iran (NACI) تغییر نام یافت.
درهمین راستا درسال 1391 این مرکز مطابق با ماده 7 ایین نامه فوق الذکر درچارت سازمانی سازمان ملی استاندارد ایران به عنوان مرکزی مستقل و زیر نظر مستقیم رییس سازمان قرار گرفت.
میزان اعتبار مرکزملی تایید صلاحیت ایران(NACI)