مقرره TR CU 033/2013 به ایمنی شیر و محصولات لبنی اختصاص دارد و الزامات ایمنی برای تولید، فرآوری، نگهداری، حمل‌ونقل، و برچسب‌گذاری این محصولات را در کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) تعیین می‌کند. هدف این استاندارد، تضمین ایمنی محصولات لبنی برای مصرف‌کنندگان و اطمینان از کیفیت آنها است.
نکات کلیدی TR CU 033/2013
1. هدف مقرره:
- تضمین ایمنی و کیفیت محصولات لبنی در تمام مراحل تولید و توزیع.
- جلوگیری از خطرات ناشی از آلاینده‌های شیمیایی، میکروبی، و فیزیکی در محصولات لبنی.
- حفاظت از مصرف‌کنندگان و تسهیل تجارت در کشورهای عضو.
2. دامنه کاربرد:
- این مقرره شامل تمامی محصولات لبنی تولید شده از شیر حیوانی یا جایگزین‌های آن می‌شود.
- شامل محصولات تولیدشده داخلی و وارداتی که در بازار کشورهای عضو عرضه می‌شوند.
3. تعاریف مهم:
- شیر خام: شیر حیوانی طبیعی که تحت فرآوری حرارتی قرار نگرفته است.
- شیر فرآوری‌شده: شیری که پاستوریزه، استریلیزه، یا فرآوری‌های مشابه شده است.
- محصولات لبنی: محصولاتی که از شیر یا ترکیبات شیر به دست می‌آیند، مانند پنیر، کره، و ماست.
- : محصولاتی که بخشی از شیر در آنها با ترکیبات غیرشیری جایگزین شده است.
4. الزامات ایمنی:
الف) ویژگی‌های میکروبیولوژیکی:
- محصولات نباید حاوی میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا (مانند سالمونلا یا لیستریا) باشند.
- شمار میکروارگانیسم‌های کلی و کل باکتری‌ها باید در محدوده‌های مجاز باشد.
ب) مواد شیمیایی و آلاینده‌ها:
- مقدار مواد شیمیایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، هورمون‌ها، سموم قارچی (مایکوتوکسین‌ها) و فلزات سنگین باید مطابق با حد مجاز تعیین‌شده باشد.
- وجود ترکیبات شیمیایی خطرناک مانند دیوکسین‌ها یا آفت‌کش‌ها ممنوع است.
ج) کیفیت فیزیکی و حسی:
- محصولات باید طعم، بو، رنگ و بافت مشخصی داشته باشند که با نوع محصول مطابقت دارد.
- وجود ناخالصی‌های فیزیکی مانند شن، مو، یا سایر اجسام خارجی غیرمجاز است.
د) استفاده از افزودنی‌ها:
- استفاده از مواد افزودنی مجاز (مانند تثبیت‌کننده‌ها یا نگهدارنده‌ها) باید مطابق با استانداردهای تعیین‌شده باشد.
- اطلاعات مربوط به افزودنی‌ها باید به وضوح روی برچسب ذکر شود.
5. الزامات فرآوری و تولید:
- تولید محصولات لبنی باید در شرایط بهداشتی دقیق انجام شود.
- از تجهیزات و موادی استفاده شود که خطر آلودگی را به حداقل برسانند.
- فرآوری حرارتی (مانند پاستوریزاسیون یا استریلیزاسیون) باید طبق استانداردهای ایمنی انجام شود تا باکتری‌ها و عوامل بیماری‌زا از بین بروند.
6. الزامات بسته‌بندی و برچسب‌گذاری:
الف) بسته‌بندی:
- بسته‌بندی باید محصول را در برابر آلودگی، رطوبت، و سایر عوامل محیطی محافظت کند.
- بسته‌بندی باید از موادی ساخته شود که با مواد غذایی سازگار بوده و مواد مضر آزاد نکند.
ب) برچسب‌گذاری:
- اطلاعات زیر باید روی برچسب ذکر شود:
- نام محصول.
- نوع فرآوری حرارتی (مانند پاستوریزه یا استریلیزه).
- مواد تشکیل‌دهنده و ترکیبات (در صورت استفاده از جایگزین شیر).
- تاریخ تولید و تاریخ انقضا.
- شرایط نگهداری (مانند دمای توصیه‌شده).
- هشدارها یا اطلاعات خاص (مانند آلرژن‌ها).
7. الزامات ذخیره‌سازی و حمل‌ونقل:
- محصولات باید در دماها و شرایط محیطی تعیین‌شده نگهداری و حمل شوند.
- زنجیره سرد (cold chain) باید حفظ شود تا کیفیت محصول در تمام مراحل انتقال و توزیع حفظ شود.
- از تجهیزات حمل‌ونقل مناسب برای جلوگیری از آلودگی یا تخریب محصول استفاده شود.
8. آزمایش و گواهی انطباق:
- تمامی محصولات لبنی باید پیش از عرضه به بازار، تحت آزمایش‌های کیفی و ایمنی قرار گیرند.
- تولیدکنندگان و واردکنندگان باید گواهی انطباق (Certificate of Conformity) برای محصولات خود دریافت کنند.
- بازرسی‌های دوره‌ای برای اطمینان از رعایت مقررات ضروری است.
محصولات مشمول TR CU 033/2013
این مقرره شامل محصولات زیر است:
1. شیر و خامه:
- شیر خام، پاستوریزه، یا استریلیزه.
- خامه و خامه ترش (خامه تخمیرشده).
2. محصولات تخمیری:
- ماست، کفیر، دوغ و سایر محصولات تخمیری.
- محصولات پروبیوتیک تهیه‌شده از شیر.
3. پنیر و پنیرک‌ها:
- انواع پنیرهای تازه، نرم، سخت، و فرآوری‌شده.
- محصولات مشابه پنیر (cheese analogs) که با جایگزین شیر تولید می‌شوند.
4. کره و چربی‌های لبنی:
- کره، روغن کره، و ترکیبات چرب لبنی.
5. شیر خشک و پودرهای لبنی:
- شیر خشک کامل یا کم‌چرب.
- پودر پروتئین شیر و محصولات مشابه.
6. شیر تغلیظ‌شده:
- شیر غلیظ‌شده شیرین یا بدون شکر.
7. بستنی و دسرهای لبنی:
- بستنی‌های لبنی و محصولات مشابه.
8. محصولات جایگزین شیر:
- محصولاتی که بخشی از ترکیبات آنها از غیرشیر (مانند روغن‌های گیاهی) تأمین شده است.
محصولاتی که شامل این مقرره نمی‌شوند:
- شیر و محصولات لبنی که به عنوان مواد اولیه برای فرآوری صنعتی استفاده می‌شوند.
- محصولات غیرلبنی که کاملاً از جایگزین‌های شیر تهیه شده‌اند.
- مواد غذایی ترکیبی که شیر در آنها تنها به عنوان یکی از مواد تشکیل‌دهنده استفاده شده است.
چرا TR CU 033/2013 اهمیت دارد؟
- ایمنی مصرف‌کنندگان: جلوگیری از آلودگی‌های میکروبی و شیمیایی.
- حفاظت از سلامت عمومی: با تنظیم دقیق سطح آلاینده‌ها و افزودنی‌ها.
- شفافیت اطلاعات: از طریق برچسب‌گذاری دقیق.
- تسهیل تجارت: با ایجاد استانداردهای هماهنگ در کشورهای عضو.
اذر 1403
