مقرره TR EAEU 049/2020 درباره الزامات خطوط لوله برای حمل و نقل هیدروکربن‌های مایع و گازی تنظیم شده است. این مقرره در کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) به‌منظور تعیین الزامات فنی، ایمنی و محیط‌زیستی برای طراحی، ساخت، نصب، بهره‌برداری و نگهداری خطوط لوله‌ای که برای انتقال هیدروکربن‌های مایع و گازی استفاده می‌شوند، وضع شده است.

هدف این مقرره افزایش ایمنی، کارآیی و حفاظت از محیط‌زیست در انتقال هیدروکربن‌ها از طریق خطوط لوله است.

نکات کلیدی TR EAEU 049/2020

1. هدف مقرره:

• حفظ ایمنی: تعیین استانداردهای فنی و ایمنی برای طراحی، ساخت و بهره‌برداری از خطوط لوله.
• حفاظت از محیط‌زیست: کاهش خطرات آلودگی و نشت هیدروکربن‌ها به محیط‌زیست.
• اطمینان از عملکرد مؤثر خطوط لوله: از نظر انتقال هیدروکربن‌ها به طور کارآمد و با کمترین ریسک.

2. دامنه کاربرد:

این مقرره به تمام خطوط لوله‌ای که برای حمل و نقل هیدروکربن‌های مایع و گازی مورد استفاده قرار می‌گیرند، مربوط می‌شود. شامل موارد زیر است:

• خطوط لوله برای انتقال نفت و فرآورده‌های نفتی:

  • نفت خام.
  • فرآورده‌های نفتی مانند بنزین، گازوئیل، و سوخت‌های فسیلی.

• خطوط لوله برای انتقال گاز طبیعی:

  • گاز طبیعی برای مصرف خانگی، صنعتی و تجاری.
  • گازهای فرآوری شده و میعانات گازی.

• خطوط لوله برای انتقال سایر هیدروکربن‌های مایع و گازی:

  • ترکیبات شیمیایی نفتی و فرآورده‌های جانبی.

3. الزامات ایمنی و فنی:

الف) طراحی و ساخت خطوط لوله:

• استانداردهای ساخت: تمامی خطوط لوله باید مطابق با استانداردهای فنی مشخص شده برای فشار، مقاومت و انعطاف‌پذیری ساخته شوند.
• مقاومت در برابر خوردگی: خطوط لوله باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که در برابر خوردگی و آسیب‌های ناشی از مواد شیمیایی و محیطی مقاوم باشند.
• مقاومت در برابر فشار بالا: برای خطوط لوله انتقال گاز طبیعی و نفت خام، باید توانایی تحمل فشارهای بالا و شرایط سخت را داشته باشند.

ب) مراقبت و نگهداری:

• بررسی‌های دوره‌ای: انجام آزمایش‌ها و بررسی‌های ایمنی در فواصل زمانی معین.
• سیستم‌های نظارتی: نصب سیستم‌های نظارتی برای شناسایی نشت یا آسیب به خط لوله و هشدار به اپراتورها.
• تعمیر و نگهداری پیشگیرانه: اجرای برنامه‌های پیشگیرانه برای جلوگیری از خرابی‌ها و نشتی‌ها.

ج) سیستم‌های ایمنی:

• سیستم‌های کنترل نشت: برای تشخیص نشت گاز یا نفت در سریع‌ترین زمان ممکن.
• سیستم‌های ضد آتش و انفجار: برای جلوگیری از خطرات ناشی از آتش‌سوزی و انفجار در خطوط لوله انتقال گاز یا نفت.
• پوشش‌های ایمنی: خطوط لوله باید پوشش‌های ایمنی مناسب برای جلوگیری از آسیب‌های محیطی و انسان‌ها داشته باشند.

4. الزامات برچسب‌گذاری و مستندسازی:

الف) مستندسازی اطلاعات فنی:

• مستندات کامل پروژه: شامل نقشه‌ها، طرح‌های مهندسی، و مشخصات فنی که به‌طور دقیق از طراحی، ساخت، و بهره‌برداری از خطوط لوله اطلاع می‌دهند.
• گزارش‌های ایمنی: باید ارزیابی‌های ایمنی و ارزیابی خطرات به‌طور کامل مستند شوند.

ب) برچسب‌گذاری:

• اطلاعات مربوط به نوع هیدروکربن‌ها که از طریق خطوط لوله عبور می‌کنند.
• محدوده فشار: حداکثر فشار مجاز در هر خط لوله باید بر اساس استانداردها مشخص شود.
• اطلاعات تعمیرات و نگهداری: شامل تاریخچه تعمیرات و بررسی‌های انجام شده بر روی خطوط لوله.

5. استانداردهای زیست‌محیطی:

• پیشگیری از نشت: خطوط لوله باید به‌گونه‌ای طراحی و نصب شوند که خطر نشت مواد هیدروکربنی به خاک، آب یا هوا به حداقل برسد.
• سیستم‌های کنترل آلاینده‌ها: در صورت نشت مواد هیدروکربنی، باید اقداماتی برای جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست صورت گیرد.
• جلوگیری از آتش‌سوزی: استفاده از سیستم‌های کنترل آتش و انفجار برای جلوگیری از آلودگی‌های محیط‌زیستی و صدمات انسانی.

6. آزمایش‌ها و بازرسی‌ها:

• آزمایش‌های فشار: خطوط لوله باید تحت آزمایش‌های فشار برای اطمینان از مقاومت در برابر شرایط عملیاتی قرار گیرند.
• آزمایش‌های خوردگی و سایش: برای بررسی مقاومت در برابر آسیب‌های محیطی و داخلی.
• بازرسی‌های دوره‌ای: خطوط لوله باید به‌طور مرتب تحت بازرسی و نظارت قرار گیرند تا از ایمنی و عملکرد بهینه آن‌ها اطمینان حاصل شود.

محصولات مشمول TR EAEU 049/2020

این مقرره به تمامی خطوط لوله‌هایی که برای انتقال هیدروکربن‌های مایع و گازی استفاده می‌شوند، می‌پردازد. موارد خاص زیر تحت این مقرره قرار می‌گیرند:

1. خطوط لوله نفت:

   • خطوط لوله برای انتقال نفت خام.
   • خطوط لوله برای انتقال فرآورده‌های نفتی مانند بنزین، گازوئیل، نفت سفید، و سوخت‌های دیگر.

2. خطوط لوله گاز طبیعی:

   • خطوط لوله برای انتقال گاز طبیعی به مقاصد مختلف (مصرف خانگی، صنعتی، تجاری).
   • خطوط لوله برای انتقال میعانات گازی.

3. خطوط لوله ترکیبی:

   • خطوط لوله‌ای که برای انتقال ترکیبات شیمیایی مختلفی از هیدروکربن‌ها به کار می‌روند.

4. خطوط لوله برای فرآورده‌های شیمیایی:

   • خطوط لوله برای انتقال گازهای فرآیندی یا ترکیبات شیمیایی نفتی.

5. خطوط لوله ویژه برای انتقال هیدروکربن‌ها:

   • خطوط لوله برای محصولات جانبی یا خاص هیدروکربنی که در فرآیندهای تولید، ذخیره‌سازی، یا انتقال گاز و نفت به کار می‌روند.

محصولاتی که شامل این مقرره نمی‌شوند:

• خطوط لوله برای حمل و نقل آب یا سایر مایعات غیر هیدروکربنی.
• خطوط لوله برای حمل و نقل گازهای غیر هیدروکربنی (مانند گازهای صنعتی غیر نفتی).
• خطوط لوله‌ای که برای اهداف خاص استفاده نمی‌شوند (مثلاً خطوط لوله برای حمل و نقل مواد غذایی یا دارویی).

چرا TR EAEU 049/2020 اهمیت دارد؟

• افزایش ایمنی: استانداردهای دقیق برای جلوگیری از نشت و خطرات مرتبط با انتقال هیدروکربن‌ها.
• حفاظت از محیط‌زیست: جلوگیری از آلودگی محیطی و حفظ سلامت اکوسیستم.
• عملکرد مؤثر خطوط لوله: از طریق الزامات دقیق برای طراحی، ساخت، و نگهداری خطوط لوله.
• تنظیم قوانین مشترک: ایجاد یکپارچگی در قوانین فنی و ایمنی برای کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا.