مقرره TR EAEU 040/2016 به ایمنی محصولات شیلاتی (ماهی و محصولات دریایی) در کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) پرداخته است. این مقرره الزامات ایمنی و بهداشتی برای تولید، فرآوری، حمل و نقل، ذخیره‌سازی، و برچسب‌گذاری محصولات شیلاتی را تعیین می‌کند و هدف آن حفاظت از سلامت مصرف‌کنندگان و تضمین ایمنی این محصولات در بازار است.
نکات کلیدی TR EAEU 040/2016
1. هدف مقرره:
- تضمین ایمنی مصرف‌کنندگان از طریق استانداردسازی فرآیند تولید و فرآوری محصولات شیلاتی.
- جلوگیری از آلودگی میکروبی، شیمیایی، و فیزیکی محصولات شیلاتی.
- تنظیم شرایط بهداشتی و ایمنی در زنجیره تأمین محصولات شیلاتی.
2. دامنه کاربرد:
مقرره TR EAEU 040/2016 برای تمام انواع محصولات شیلاتی و دریایی که برای مصرف انسانی تولید می‌شوند، اعمال می‌شود، از جمله:
- ماهی‌های خوراکی.
- میگو، خرچنگ، و دیگر انواع صدف‌های خوراکی.
- فرآورده‌های فرآوری‌شده از ماهی و دیگر محصولات دریایی (مانند کنسرو ماهی، ماهی دودی، ماهی خشک).
- تخم‌مرغ ماهی (کافیش، خاویار).
- محصولات ترکیبی شامل ماهی و سایر مواد.
3. تعاریف کلیدی:
- محصولات شیلاتی: محصولات حاصل از ماهی‌ها و سایر موجودات دریایی که برای مصرف انسانی مناسب هستند.
- محصولات فرآوری‌شده شیلاتی: شامل محصولات دودی‌شده، خشک‌شده، کنسروی یا فرآوری‌شده با روش‌های دیگر.
- محصولات نیمه‌آماده: محصولات ماهی که به نوعی آماده مصرف هستند، اما نیاز به پخت یا فرآوری نهایی دارند.
4. الزامات ایمنی:
الف) ویژگی‌های میکروبیولوژیکی:
- محصولات شیلاتی باید عاری از میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا مانند سالمونلا، لیستریا، استافیلوککوس و ویبریو باشند.
- شمار باکتری‌ها، کپک‌ها و مخمرها باید در سطح مجاز تعیین‌شده باقی بماند.
- محصولات باید از آلودگی با ویروس‌ها و انگل‌ها (مانند انگل‌های ماهی) محافظت شوند.
ب) آلاینده‌های شیمیایی:
- محصولات نباید حاوی مقادیر بالای فلزات سنگین (مانند جیوه، سرب، کادمیم) باشند.
- استفاده از آفت‌کش‌ها، هورمون‌ها و مواد شیمیایی مضر در تولید محصولات شیلاتی محدود است.
- محصولات باید از آلودگی به سموم مایکوتوکسینی (سموم قارچی) محافظت شوند.
ج) ویژگی‌های فیزیکی و حسی:
- محصولات شیلاتی باید ظاهر و رنگ طبیعی خود را حفظ کنند.
- طعم، بوی و بافت محصولات باید به گونه‌ای باشد که با نوع و شرایط فرآوری آن تطابق داشته باشد.
- محصولات باید عاری از ناخالصی‌های فیزیکی (مانند قطعات استخوان، پوست یا سایر مواد غیرمجاز) باشند.
5. الزامات فرآوری و تولید:
الف) بهداشت و ایمنی در فرآوری:
- فرآیند تولید و فرآوری باید در محیط‌های بهداشتی و مطابق با استانداردهای ایمنی انجام شود.
- تجهیزات و ابزار مورد استفاده در فرآوری باید از مواد غیرسمی و مقاوم در برابر آلودگی باشند.
- دما، رطوبت و شرایط نگهداری باید تحت کنترل دقیق قرار گیرد تا از فساد یا آلودگی جلوگیری شود.
ب) استفاده از افزودنی‌ها:
- افزودنی‌هایی که در محصولات شیلاتی استفاده می‌شوند، باید مجاز و ایمن باشند.
- استفاده از مواد افزودنی برای بهبود طعم یا ظاهر باید در حد مجاز باشد و خطرات سلامتی ایجاد نکند.
ج) روش‌های فرآوری:
- در فرآورده‌های دودی‌شده یا خشک‌شده، دما باید به حدی برسد که میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا از بین بروند.
- در فرآورده‌های کنسروی، فشار و دمای مناسب برای از بین بردن باکتری‌ها و حفظ ایمنی محصول اعمال شود.
6. الزامات بسته‌بندی و برچسب‌گذاری:
الف) بسته‌بندی:
- بسته‌بندی محصولات شیلاتی باید به گونه‌ای باشد که از آسیب به محصول، آلودگی و فساد جلوگیری کند.
- بسته‌بندی باید به راحتی قابل باز شدن و بازخوانی باشد.
ب) برچسب‌گذاری:
- برچسب محصول باید اطلاعات دقیقی درباره موارد زیر ارائه دهد:
- نام محصول و نوع ماهی یا محصول دریایی.
- تاریخ تولید و انقضا.
- محتوای مواد افزودنی و ترکیبات.
- شرایط نگهداری (مثلاً در دمای یخچال یا منجمد).
- وزن خالص محصول.
- کشور تولیدکننده و اطلاعات تماس تولیدکننده.
- هشدارها (برای مثال، خطرات مصرف محصولات آلوده یا نیاز به پخت مناسب).
7. الزامات ذخیره‌سازی و حمل‌ونقل:
- محصولات شیلاتی باید در شرایط مناسب ذخیره‌سازی و حمل‌ونقل نگهداری شوند تا از فساد، آلودگی یا تغییر در کیفیت آنها جلوگیری شود.
- محصولات منجمد باید در دمای زیر صفر درجه سلسیوس ذخیره و حمل شوند.
- محصولات خنک باید در دمای 0 تا 4 درجه سلسیوس نگهداری شوند.
- زنجیره سرد باید حفظ شود تا محصولات در طول حمل‌ونقل دچار تغییر کیفیت نشوند.
8. آزمایش و گواهی انطباق:
- تمام محصولات شیلاتی باید قبل از عرضه به بازار از نظر ایمنی و کیفیت آزمایش شوند.
- تولیدکنندگان و واردکنندگان موظف به دریافت گواهی انطباق برای محصولات خود هستند.
- آزمایش‌ها باید توسط آزمایشگاه‌های معتبر انجام شود که به تأسیس استانداردهای سلامت عمومی اطمینان دهند.
محصولات مشمول TR EAEU 040/2016
-
ماهی‌ها:
- ماهی‌های خوراکی از دریا و آب‌های شیرین (مانند ماهی قزل‌آلا، ماهی تیلاپیا، ماهی آزاد).
- ماهی‌های دودی، خشک‌شده، یا کنسرو شده.
-
محصولات دریایی:
- میگو، خرچنگ، و صدف‌های خوراکی.
- ماهی مرکب، هشت‌پا، و دیگر موجودات دریایی خوراکی.
-
تخم‌مرغ ماهی (خاویار):
- خاویار ماهیان مختلف (مانند خاویار استروژن).
- تخم‌مرغ‌های ماهی برای استفاده در فرآورده‌های غذایی.
-
محصولات فرآوری‌شده شیلاتی:
- کنسرو ماهی.
- ماهی دودی، خشک‌شده، یا فیله‌شده.
-
محصولات نیمه‌آماده:
- ماهی‌ها و محصولات دریایی آماده برای پخت یا فرآوری بیشتر.
محصولاتی که شامل این مقرره نمی‌شوند:
- محصولات شیلاتی که برای مصرف حیوانات خانگی تولید می‌شوند.
- محصولات دریایی که به طور عمده برای صنایع دیگر (غیرفرآوری برای مصرف انسانی) تولید می‌شوند.
چرا TR EAEU 040/2016 اهمیت دارد؟
- حفاظت از سلامت عمومی: با تنظیم الزامات بهداشتی و ایمنی برای کاهش خطرات بهداشتی مرتبط با مصرف محصولات شیلاتی.
- ایمنی در فرآوری: از طریق نظارت بر فرآیندهای تولید و فرآوری برای جلوگیری از آلودگی.
- شفافیت برای مصرف‌کنندگان: با برچسب‌گذاری دقیق و اطلاع‌رسانی در مورد محصول و شرایط مصرف.
اذر 1403
